Czy można odwołać darowiznę z uwagi na rażąco niewłaściwe zachowanie obdarowanego względem byłego współmałżonka?

Darowizna do majątku wspólnego.

W relacjach małżeńskich dość powszechne jest zjawisko dokonywania darowizn przez rodziców/teściów na rzecz małżonków, w następstwie których darowane rzeczy (ruchomości i nieruchomości) wchodzą do ich majątku wspólnego.
Jakie skutki niesie za sobą darowizna do majątku wspólnego małżonków w przypadku rozpadu ich małżeństwa, oraz czy można odwołać darowiznę z uwagi na rażąco niewłaściwe zachowanie obdarowanego względem byłego współmałżonka – o tym w dzisiejszym poście.

Rozpad małżeństwa nie ma wpływu na skuteczność darowizny.

Przede wszystkim wskazać należy, iż rozpad małżeństwa nie ma wpływu na skuteczność darowizny dokonanej do majątku wspólnego małżonków. Po rozwodzie byli małżonkowie stają się współwłaścicielami darowanej rzeczy w udziałach po 1. Każdy z nich może domagać się zniesienia współwłasności przedmiotu umowy darowizny poprzez fizyczny jej podział (jeżeli jest on możliwy), poprzez przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z obowiązkiem spłaty drugiego, albo poprzez jej sprzedaż w drodze licytacji komorniczej. Możliwym jest również nieodpłatne przekazanie udziału w darowanej rzeczy na rzecz byłego małżonka.

Odwołanie darowizny.

Jedyną możliwością cofnięcia skutków wykonanej umowy darowizny jest jej odwołanie. Podstawą odwołania darowizny jest dopuszczenie się przez obdarowanego względem darczyńcy tzw. rażącej niewdzięczności – czyli działania lub zaniechania, które nie znajduje usprawiedliwienia i jest oceniające jako jednoznacznie negatywne (np. odmowa pomocy w stanie zagrażającym życiu, przemoc, popełnienie przestępstwa na szkodę darczyńcy).

Z jakiego powodu nie można odwołać darowizny?

Co do zasady podstawą odwołania darowizny nie może być zaś rażąco niewłaściwe zachowanie obdarowanego względem byłego małżonka – dziecka darczyńcy.

Jest jednak wyjątek.

W praktyce jedynie w drodze wyjątku sądy odstępują od powyższej zasady w przypadkach, w których względy słuszności ewidentnie nakazują jej przełamanie wobec oczywiście nieakceptowanego postępowania współobdarowanego wobec małżonka, mającego pośrednie przełożenie na samego darczyńcę.
Przed dokonaniem darowizny do majątku wspólnego małżonków warto zatem przeanalizować jej skutki na wypadek rozpadu ich małżeństwa, w kontekście tego, czy są dla nas akceptowalne. Być może dojdziemy wówczas do wniosku, że lepiej dokonywać darowizn do majątku osobistego dziecka. Jeśli stosunki pomiędzy małżonkami układały się będą poprawnie i tak współmałżonek będzie uprawniony do korzystania z rzeczy, natomiast w przypadku rozpadu małżeństwa przedmiot darowizny pozostanie przy małżonku na rzecz którego jej dokonano.