Czy brak zgody na zawarcie umowy w imieniu spółki z o.o. może kreować odpowiedzialność odszkodowawczą członka zarządu?

Obowiązki zarządu spółki z o.o.

Członkowie zarządu spółki z o.o. zobowiązani są do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji, przy czym za szkodę powstałą w następstwie nienależytego wykonywania w/w obowiązków ponoszą oni odpowiedzialność odszkodowawczą względem spółki.

Powyższe wydaje się oczywiste i na pozór nie wywołujące jakichkolwiek kontrowersji. I pewnie tak jest w sytuacji, w której w spółce „panuje zgoda”.

Ustrój wewnętrzny spółki z o.o., kreujący problematyczne sytuacje.

Problematyczna może okazać się sytuacja w której:

1. w spółce z o.o. jest 2 wspólników posiadających po 50% udziałów,
2. obaj wspólnicy są jednocześnie członkami zarządu spółki,
3. w spółce obowiązuje zasada reprezentacji łącznej (czyli do składania oświadczeń woli w imieniu spółki wymagana jest zgodna obu członków zarządu).

W tak ukształtowanej spółce z o.o., może się okazać, że członkowie zarządu, będący jednocześnie jej wspólnikami (najczęściej skonfliktowanymi), mają inną wizję oczekiwań względem spółki, przykładowo:

1. pierwszy z nich chciałby czerpać profity z tytułu dotychczas prowadzonej działalności i zaniechać pozyskiwania nowych kontraktów – w jego odczuciu spółka uzyskuje bowiem satysfakcjonujące wyniki finansowe;
2. drugi ze wspólników chciałby nieprzerwanie intensyfikować działania podejmowane przez spółkę w celu osiągniecia coraz to wyższego zysku.

Wybrane konsekwencje niekorzystnie ukształtowanego ustroju spółki z o.o.

I tu może powstać pat, a mianowicie wobec braku konsensusu między członkami zarządu, niemożliwym stanie się zawarcie przez spółkę umów, umożliwiających osiąganie przez nią coraz to wyższego zysku, a co za tym idzie – jej sukcesywny rozwój. Pojawić się może również pytanie o odpowiedzialność odszkodowawczą członka zarządu, który nie wyraził zgody na zawarcie umowy, z tytułu realizacji której spółka osiągnęłaby  dodatkowy dochód.

Znajdując się w kręgu zagadnienia odpowiedzialności odszkodowawczej członka zarządu, postawić należy ogólne pytanie, a mianowicie, czy odmowa podpisania umowy, z której spółka uzyskałaby dochód w związku z tym, że osiąga ona zadowalające wyniki finansowe, może kreować względem niego zarzut, iż działa on szkodę spółki?

Czy odmowa zawarcia w imieniu spółki z o.o. umowy może kreować odpowiedzialność odszkodowawczą członka zarządu?

W mojej ocenie tak. Spółkę z o.o. należy bowiem postrzegać jako odrębny od wspólników/ członków zarządu podmiot, który powstał po to, by wypracowywać możliwie jak najwyższy zysk. Członkowie zarządu są przy tym zobowiązani do podejmowania działań w interesie spółki, umożliwiających jej osiągnięcie powyższego celu. A contrario są oni również zobligowani do powstrzymywania się od wszelkich działań, uszczuplających zysk, jaki spółka mogłaby osiągnąć. Formą działań na szkodę spółki może być przy tym niczym nieuzasadniona odmowa zawarcia w jej imieniu umowy, z tytułu realizacji której osiągnęłaby ona  dodatkowy dochód.

Jak odsunąć od członka zarządu zarzut podejmowania działań na szkodę spółki?

Aby członek zarządu, który nie wyraża zgody na zawarcie tego typu umowy, odsunął od siebie zarzut podejmowania działań na szkodę spółki, powinien on legitymować się racjonalnymi i udokumentowanymi przesłankami, które legły u podstaw jego procesu decyzyjnego.

Takimi rozsądnymi argumentami, uzasadniającymi brak zgody na zawarcie umowy w imieniu spółki, mogą być np. braki kadrowe, brak sprzętu, czy materiałów niezbędnych do jej realizacji, trudności w dostępie materiałów, duże ryzyko związane z realizacją kontraktu, jego niska rentowność, niekorzystne zapisy, jakie znalazły się w jego projekcie.

Jeśli członek zarządu nie wyrazi zgody  na zawarcie umowy mając ku temu racjonalne powody, które zostaną potwierdzone (m.in. dokumentami, korespondencją, wyliczeniami) prawdopodobieństwo postawienia mu uzasadnionego zarzutu podejmowania działań(zaniechań) na szkodę spółki będzie minimalne.

Co do zasady zaś, nieuzasadniona odmowa wyrażenia zgody na zawarcie umowy w imieniu spółki z o.o. może aktualizować odpowiedzialność odszkodowawczą członka zarządu.

Powyżej wykorzystano zdjęcie Ylanite Koppens, pochodzące z serwisu pexels.com